Wakacje szejka, rowerzysty i piechura. Odkryj lubuskie parki krajobrazowe [ZDJĘCIA]

W Polsce istnieją 122 parki krajobrazowe. Łącznie zajmują ok.8,5 proc. powierzchni kraju. Najwięcej jest ich w południowo-wschodniej Polsce, najmniej na północnym wschodzie. W woj. lubuskim mamy siedem parków krajobrazowych: Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy, Gryżyński Park Krajobrazowy, Krzesiński Park Krajobrazowy, Łagowsko-Sulęciński Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy "Łuk Mużakowa", Pszczewski Park Krajobrazowy, Park Krajobrazowy "Ujście Warty". Warto je poznać.

W przeciwieństwie do parków narodowych w parkach krajobrazowych zwykle nie ma tłoku. Tu można poruszać się nie tylko szlakami,  czy ścieżkami turystycznymi, ale również dowolnie wybranymi drogami. Można nawet iść bez drogi, przed siebie, tam gdzie "oczy nas poniosą". Zbierać grzyby, owoce czy zioła. Warto o tym pamiętać planując długie wakacje lub szybki wypad na weekendowy spacer.

Ponieważ w wakacje wielu z nas nie wyobraża sobie urlopu bez kontaktu z wodą, nasz spacer po lubuskich parkach rozpoczniemy od tych, w których nie brak jezior. W tym miejscu warto uświadomić sobie, że nie każdy mieszkaniec Polski ma tyle szczęścia co Lubuszanie. Jeśli spojrzymy na mapę, od północnych jego krańców aż do linii Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej, której dnem płynie rzeka Odra, co krok widać niebieską barwę jeziora.

Bardziej wnikliwi zauważą też może, że gros naszych jezior ma kształt? no właśnie czego? Rogalika? Kiełbaski, lub wręcz serdelków? W każdym razie coś w tym guście. Są one wydłużone i wąskie.

Bywalcy lubuskich jezior wiedzą też, że w wielu z nich brzeg jest dość stromy, a zaledwie kilka metrów od brzegu nasze stopy nie czują dna. To charakterystyczne dla jezior polodowcowych, a dokładniej rynnowych.

Powstały gdy północną Europę pokrywał lodowiec. W okresach nieco cieplejszych lodowiec lekko topniał, a powstająca woda dostawała się pod dno lodowca i płynęła z północy na południe rzeźbiąc ogromne koryta podlodowcowych rzek. Te koryta nazywane są właśnie rynnami. Do dziś w rynnach istnieją jeziora, choć oczywiście, woda, która je wypełnia nie pochodzi bezpośrednio z lodowca.

Jeśli nabraliśmy już ochoty by zbadać tajemnice jezior rynnowych warto byśmy udali się do Pszczewskiego Parku Krajobrazowego, Łagowsko-Sulęcińskiego, Barlinecko-Gorzowskiego lub Gryżyńskiego.

Jeziora: Łagowskie, Trześniowskie, Buszenko i Buszno wypełniają ok. 15 km rynnę polodowcową usytuowaną w sercu Łagowsko-Sulęcińskiego Parku Krajobrazowego. Nieopodal wyszukam również inne, pomniejsze rynny.

Rynna Gryżyńska  należy do bardzo ciekawych ze względu na swoje rozczłonkowanie: właściwie są to trzy, równolegle do siebie biegnące rynny, z których najdłuższa zachodnia, nie jest wypełniona jeziorami, lecz rzeką Gryżynką i torfowiskami. W pozostałych, krótkich rynnach ulokowały się jeziora Kałek, Grabinek Jatnik i Jelito.

W okolice Gryżyny warto przyjechać choćby po to by wspiąć się na wzniesienie odgradzające poszczególne rynny i obserwować z góry jednocześnie po jednej stronie głęboką dolinę z rzeką, a po drugiej stronie dolinę z jeziorem. Ciekawy charakter tej rynny uwieczniono nawet w logo parku!

Wróćmy do mapy, bo warto. Wymienione powyżej rynny polodowcowe i wypełniające je jeziora są nad wyraz interesujące, lecz maleńkie, jeśli przyrównać je do największej z naszych lubuskich rynien. Rynny Zbąszyńskiej, liczącej aż 60 km długości. Północna jej część znajduje się w Pszczewskim Parku Krajobrazowym. Tu usytuowane są m.in. wyjątkowo czyste jeziora Rokitno i Lubikowskie (przejrzystość wody sięga aż 6 metrów), Duży Szarcz, Pszczewskie, Chłop Wielkie i dużo pomniejszych, choć wcale nie małych jezior.

Jeśli ktoś miałby jeszcze niedosyt jezior, pozostaje mu zwiedzić akweny Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego, gdzie polodowcową rynnę wypełniają jeziora: Okunie, Sitno, Lubieszewko, Lubie czy Mrowinko.

Kajak zwodować możemy nad niemal każdym jeziorem, a tych jak już wiemy mamy w okolicach sporo. Istnieje też kilka specjalnie wytyczonych, ciekawych szlaków kajakowych. Jednym z najbardziej chyba znanych jest ten wiodący przez jeziora Łagowskiego Parku Krajobrazowego lub znajdujący się w tym samym parku szlak rzeki Obry.

Kajakiem można również popłynąć w PK "Ujście Warty" wzdłuż wytyczonego niedawno szlaku zimorodka, w okolicach Słońska.

Choć w naszym kraju nie ma wielkich rzek jak Jenisej, Ob., czy Nil, a są jedynie rzeki duże, warto pamiętać, że i w tej mierze Lubuszanie też są szczęśliwcami! Przez nasz region przepływają Odra i Warta, druga i trzecia pod względem wielkości rzeki Polski oraz Noteć (miejsce szóste).

Bezsprzecznie warto zobaczyć krajobraz typowy dla dużych, nizinnych rzek. Taki znajdziemy w Krzesińskim Parku Krajobrazowym i Parku Krajobrazowym "Ujście Warty". Rozległe, płaskie przestrzenie polderów, stare powykręcane, smagane silnymi wiatrami wierzby, pełne uroku starorzecza, czy niedostępne, dzikie, okresowo zalewane lasy łęgowe - dziś w Europie Zachodniej są prawie niespotykane. Tu można również zasmakować w przygodzie jaką jest przeprawa promem na drugą stronę Odry w Połęcku oraz Warty w Kłopotowie.

Choć mieszkamy na nizinach, wspominany wcześniej lodowiec zapewnił nam sporo atrakcji. Kolejną po wymienianych już jeziorach i pradolinach są liczne wzgórza, na które wchodząc naprawdę można się czasem zasapać.

Gdzie? Np. w okolicach Łagowa mamy Wzgórze Poźrzadelskie, Bukowiec, Gorajec, Sokolą Górę i wiele innych pomniejszych, często bez nazw. Atrakcjami Pszczewskiego PK mogą zostać Wielka Góra, Góra Czarownic, czy Łysa Góra. Już same nazwy są intrygujące!

Są w Polsce miejsca, gdzie żar z nieba leje się wyjątkowo obficie. Temperatura przy gruncie przekracza 50 stopni Celsjusza. Żyjące tu rośliny i zwierzęta przystosowały się do panujących warunków. To jedne z niewielu w naszej ojczyźnie miejsc, gdzie przez chwilę można poczuć się jak na prawdziwym stepie.

Takie miejsca znajdziemy np. w PK "Ujście Warty", w rezerwatach Pamięcin i Owczary. Kiedy pierwszy raz, pewnego czerwca byłam w Pamięcinie, a wiatr zafalował w ostnicach (trawach stepowych), zrozumiałam dlaczego Mickiewicz opisując stepy Krymu pisał "Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu".

Później wiele jeszcze razy widziałam falujące niczym morze ostnice na stepach Węgier, Krymu, Kazachstanu czy Mongolii, ale zawsze w pamięci mam ten pierwszy "suchy ocean" przed czerwcową burzą w Pamięcinie.

Jest jedyny w swoim rodzaju - Park Krajobrazowy "Łuk Mużakowa" ze swoim sercem - Parkiem Mużakowskim, dziełem ludzkich rąk. Jego piękno, doskonałą kompozycję, harmonię, doceniano wielokrotnie, honorując go nagrodami i wpisując na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako przykład europejskiego parku krajobrazowego, który wywarł ogromny wpływ na europejską sztukę ogrodniczą. Koniecznie trzeba go zobaczyć i nieśpiesznie smakować ten angielski ogród.

Właściwie historyk amator z zacięciem, w każdym z naszych parków znajdzie coś ciekawego, intrygującego. Są zamki, piękne pałace i dworki. Nawet całe folwarki! Są parki dworskie, a wiele dróg przyozdobionych jest unikalnymi alejami. Na odnalezienie czekają pozostałości dawnych młynów, hut szkła, foluszy. Mamy kościoły, kapliczki, przydrożne krzyże, stare nekropolie. W niewielkiej Górzycy, nieopodal Kostrzyna nad Odrą znajdziemy także miejsce, gdzie niegdyś mieściła się katedra lubuska.

Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że w naszym województwie wydobywa się?ropę naftową! Kiwonów co prawda brak, ale przy odrobinie szczęścia można zobaczyć wieżę wiertniczą. Gdzie? Choćby w Ujściu Warty. Złoża ropy znajdują się też w Krzesińskim PK i Gryżyńskim PK.

Oczywiście w każdym z wymienianych przeze mnie parków żyje wiele interesujących, często wręcz rzadkich roślin, grzybów i zwierząt. Przy odrobinie dobrej woli, cierpliwości i szczęścia można je zobaczyć. O nich dziś nie wspomniałam. Pisałam wszak tylko o krajobrazach.

Wszystkich, którzy mają ochotę zdobyć jeszcze więcej informacji na temat lubuskich parków krajobrazowych województwa lubuskiego, zachęcam do odwiedzenia strony: www.zpkwl.gorzow.pl/