Najpiękniejsze lubuskie inwestycje. Unia płaci

Na wykorzystanie budżetu LRPO dostaliśmy siedem lat. Funduszem dysponuje zarząd województwa. Marszałek odpowiada za ocenę i rozliczanie projektów, przekazuje dofinansowanie firmom, instytucjom, samorządom. W Lubuskiem powstały już inwestycje za 1,9 mld zł. To ponad 930 zrealizowanych projektów.

Pieniądze z LRPO zarząd województwa dzielił według pięciu priorytetów. Najwięcej, bo 166 mln euro (razem z bonusem), przekazano na inwestycje w infrastrukturę transportową. Powstały dziesiątki nowych dróg, m.in. warte po kilkadziesiąt milionów złotych obwodnice Wschowy, Ośna Lubuskiego, Babimostu (na zdjęciu powyżej), Zbąszynka, Nowej Soli i Nowego Kisielina.

Ta ostania jest szczególnie ważna, bo połączyła Park Naukowo-Technologiczny Uniwersytetu Zielonogórskiego z trasą S3. Na zdjęciu wizualizacja drogi i obiektów badawczych UZ, które za unijne pieniądze powstaną w Parku

- Wiele się ostatnio mówi, że Polska nie potrafi wdrażać projektów kolejowych. My tego problemu nie mamy. Duże środki skierowaliśmy na infrastrukturę kolejową. Zrealizowano ważne inwestycje. Na północy województwa modernizację linii Krzyż-Kostrzyn i Zbąszynek-Gorzów w sumie za 55 mln zł. A na południu remont linii Zbąszynek-Czerwieńsk wraz z budową łącznicy Pomorsko-Przylep za 73 mln zł - mówi marszałek lubuska Elżbieta Polak.

Na łącznicę kolejową od lat czekała cała Zielona Góra. Po jej wybudowaniu czas podróży chociażby do Warszawy skrócił się o 33 minuty.

W drugim priorytecie (wartym 112 mln euro) sporo pieniędzy trafiło do małych i średnich przedsiębiorstw. Lubuskie firmy okazały się wyjątkowo aktywne. Ponad 1 tys. wniosków na 1,7 tys. wszystkich pochodziło właśnie od przedsiębiorców. Inwestowali w badania naukowe, nowe linie technologiczne, wprowadzanie nowych produktów.

Z tego priorytetu dofinansowano także dwa powstające parki przemysłowe: Interior w Nowej Soli (wizualizacja powyżej) i wspomniany LPPT w Nowym Kisielinie. Na zdjęciu działające już centrum logistyczno-konferencyjne drugiego z parków.

Prawdziwą perełką jest Centrum Energii Odnawialnej w uczelni w Sulechowie. Naszpikowany elektroniką budynek zbudowano wedle reguł inteligentnego domu. Energia cieplna i elektryczna w całości pochodzi ze źródeł odnawialnych. Światła zapalają się na fotokomórkę, a ich natężenie zależne jest od tego, ile światła pada w danym czasie przez okno.

Sercem kompleksu są dwa laboratoria. To jedyne w Polsce miejsce, gdzie zebrane są wszelkie możliwe źródła energii odnawialnej. Pierwsze, ciepłownicze, połączone jest ze stojącymi na placu kolektorami słonecznymi i pompą ciepła z czterema odwiertami na głębokości 80 m.

Podstawą laboratorium elektrycznego jest system trigeneracyjny, który wykorzystując gaz ziemny produkuje energię elektryczną, ciepło i chłód.

Z laboratoriów korzystają studenci PWSZ z kierunku energetyka, a z badań lubuscy przedsiębiorcy. Taki jest główny cel - transfer wiedzy do gospodarki.

Trzeci priorytet (80 mln euro) dotyczył środowiska. To głównie inwestycje w wodociągi, energię odnawialną i termomodernizację. Dzięki pieniądzom z Brukseli przy szpitalu w Gorzowie powstało pole solarne. To 140 ekranów o łącznej powierzchni 630 m kw. Kolektory podgrzewają wodę, która trafia do wszystkich szpitalnych oddziałów. Mogą podgrzać 25 tys. litrów na dobę i 65 proc. potrzebnej szpitalowi wody w ciągu roku. Oszczędności? 300-500 tys. zł rocznie.

Kolektory słoneczne pojawiły się także na gmachu Komendy Miejskiej Policji w Zielonej Górze. Budynek z lat 50. ub. wieku przeszedł remont. Ocieplono go, wymieniono okna. 30 ekranów słonecznych zamontowano na dachu. Dzięki nim z policyjnych kranów popłynie ciepła woda. W pochmurne dni działa alternatywnie powietrzna pompa ciepła.

Czwarty (warty 85 mln euro) priorytet obejmował infrastrukturę społeczną. Pieniądze z Brukseli z jednej strony wspierały służbę zdrowia. Służyły do modernizacja i wyposażania szpitali. Dzięki nim za 12 mln zł w Zielonej Górze za powstał nowoczesny Lubuski Ośrodek Neurochirurgii i Neurotraumatologii (na zdjęciu powyżej).

Z drugiej strony fundusze zasilały uczelnie wyższe. Za 30 mln zł powstała biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego, a za 15 mln zł wyremontowano akademik Wcześniak.

To także rewitalizacja starówek w kilkunastu lubuskich miejscowościach, dzielnicy portowej w Nowej Soli czy zamku w Sulechowie (na zdjęciu powyżej). Na uwagę zasługuje zwłaszcza Bulwar Nadwarciański w Gorzowie. Inwestycja była laureatem w konkursie Polska Pięknieje - 7 Cudów Funduszy Europejskich.

Bulwar wschodni to ponad 13 tys. m kw. powierzchni z przeróżnymi atrakcjami dla spacerowiczów. Jest pawilon "igloo", kulista woliera dla ptaków, plac zabaw, zegar słoneczny, sadzawka, duży plac na koncerty i spektakle. Zbudowano również "molo", czyli spory pomost widokowy, który jednak nie wychodzi nad powierzchnię wody. Bulwar jest teraz jednym z najpopularniejszych miejsc w Gorzowie.

Priorytet piąty - tu powstawały obiekty najciekawsze - inwestował 36 mln euro w poprawę infrastruktury sportowej, turystycznej, kulturowej. Kryte baseny powstały w Międzyrzeczu, Żaganiu (na zdjęciu), Sulechowie, w Drzonkowie cały zespół sportowych obiektów, w Lubsku kręgielnię, a w Łagowie amfiteatr z zadaszoną sceną...

Sztandarowe inwestycje w tym priorytecie są dwie i właściwie nie trzeba ich przedstawiać. Na północny powstało Centrum Edukacji Artystycznej, czyli wybudowana od podstaw gorzowska filharmonia. Obiekt kosztował 137 mln zł z tego 32 mln zł Gorzów dostał z LRPO.

A na południu dzięki UE zbudowano halę widowiskowo-sportową na 5 tys. widzów w zielonogórskim CRS. Dofinansowanie było podobne - ponad 31 mln zł do wartego 150 mln zł przedsięwzięcia.

Dofinansowania doczekało się także lotnisko w Babimoście. Marszałek razem z Polską Agencją Żeglugi Powietrznej podpisała umowy na budowę strażnicy Lotniskowej Służby Ratowniczo-Gaśniczej (wartość 3,1 mln zł, dofinansowanie 2,6 mln zł), sieci elektroenergetycznej zasilającej oświetlenie nawigacyjne (wartość 756 tys. zł, dofinansowanie 640 tys. zł) i drogi patrolowej (wartość 860 tys. zł, dofinansowanie 730 tys. zł).

Ponadto marszałek zakupiła szynobusy, które w przyszłości dowiozą mieszkańców Zielonej Góry i Gorzowa do Berlina.

Fot. materiały urzędu marszałkowskiego

Kolejna perspektywa finansowa UE obejmie lata 2014-2020. Budżet jest negocjowany, a Polska liczy na jeszcze więcej pieniędzy. W obecnej perspektywie kraj dostał 68 mld euro, w nowej może dostać 900 mld euro! - Jest też inna dobra informacja dla regionów. Połowa tego tortu ma trafić do województw. W 2007 r. dostaliśmy ok. 30 proc. - mówi Elżbieta Polak.

Już dziś wiadomo, na co będzie można wydawać kolejne pieniądze z Brukseli. Więcej środków będzie mogło trafić na infrastrukturę kolejową. Pojawi się szansa na dofinansowanie remontu Odrzanki - ważnej linii kolejowej przecinającej województwo (na zdjęciu stacja kolejowa w Zielonej Górze). Mniej będziemy mogli wydać na drogi. Pieniądze dostaną jedynie trasy tranzytowe, transgraniczne i międzyregionalne.

Promowana będzie energetyka, odnawialne źródła energii, czy szkolnictwo wyższe oparte na innowacyjnych kierunkach - takich, które pozwolą dostosować ofertę innowacyjną do potrzeb rynku pracy. Dlatego UE sfinansuje utworzenie kierunku lekarskiego na Uniwersytecie Zielonogórskim.

- Jestem już po negocjacjach z Komisją Europejską. Dostaniemy pieniądze na wszystko, co jest związane z utworzeniem tego kierunku. Powstaną nowe obiekty na UZ, w których znajdą miejsce nowe instytuty na przykład patomorfologii - mówi Elżbieta Polak.

Będzie za to mniej środków na ochronę zdrowia. Niepewna jest przyszłość wydatków na rewitalizację. - Na Konwencie Marszałków postulowaliśmy, aby nie wykreślać inwestycji w turystykę, która jest przecież związana z gospodarką. Postulowaliśmy także utworzenie programu dla dziedzictwa kulturowego. W Polsce ciągle jest mnóstwo nieodrestaurowanych zamków, popadających w ruinę pałaców. A z budżetu państwa te zadania wsparcia nie dostaną - mówi Polak.

Korzystałem ze zdjęć urzędu marszałkowskiego, Sebastiana Rzepiela, a także Agnieszki i Pawła Wocali.