Sklep rybny Sum, Minibrowar Haust, 4 Róże dla Lucienne. Znane miejsca Zielonej Góry, których już nie ma [ZDJĘCIA]

Znanych, kultowych miejsc, które zniknęły w ostatnich latach, było sporo. Przedstawiamy część z nich. Jakie macie wspomnienia związane z tymi sklepami, kinami albo aptekami? Które jeszcze miejsca Waszym zdaniem powinny się znaleźć na tej liście?

Czekamy na Wasze komentarze pod tekstem, przesyłajcie je też na nasz adres mailowy listy@zielona.agora.pl albo piszcie na Facebooku.

O zamknięciu Hausta poinformowali właściciele na Facebooku.

- Drodzy Klienci, Piwosze, Żeglarze, Smakosze, Miłośnicy bluesa, jazzu i latino... Dziękujemy, że byliście z nami przez 13 lat. Lokal z dniem 3 czerwca zostanie zamknięty. Mamy nadzieję, że pozostawiamy Was tylko z dobrymi wspomnieniami wspólnie spędzonych imprez przy pełnym Hauście naszego piwa - napisali.

Minibrowar Haust powstał w czerwcu 2005 r. w świeżo wyremontowanej kamienicy na rogu placu Pocztowego i ul. Drzewnej. Wtedy rzemieślniczych browarów było w Polsce niewiele: we Wrocławiu (Spiż), w Krakowie (CK) i Poznaniu (Brovaria).

- W wejściu za szybą wita serce browaru, z miedzianymi kotłami warzelnymi według czeskiej technologii. Tu gotuje się słód z wodą i warzelany chmieli tzw. barkę, półprodukt piwny. Roznosi się zapach zmiękczonego słodkawego jęczmienia. Przy barze jeszcze jeden kocioł, specjalnie na piwo pszeniczne. Leżakownia znajduje się w zimnej piwnicy (wskazana temperatura 4-6 stopni C.). Każda z dziewięciu kadzi fermentacyjnych pomieści 1,2 tys. litrów. Stąd piwo wędruje już do nalewaków na piętrze. Zasada jest prosta, pijesz to, co tworzą za szybą pubu - pisaliśmy 13 lat temu.

- Amatorskie browarnictwo się odradza. Widać to już w Polsce. Działa masa pasjonatów, to dla nich idealne miejsce. W Zielonej Górze tradycje piwne są całkiem stare. Wyczytałem, że pierwszy browarek domowy powstał w XIV wieku. Duży browar pojawił się w mieście w połowie XVI w. przy obecnej ul. Mariackiej. Największy przy ul. Kożuchowskiej w XIX w. - opowiadał Zbigniew Mocek, właściciel minibrowaru i przedsiębiorca budowlany.

Przez lata w Hauście odbywało się wiele imprez kulturalnych, m.in. koncerty i pokazy filmów.

Ze sklepem rybnym Sum pożegnaliśmy się w ub. tygodniu. Przy ul. Sobieskiego działał od lat 50. Niebawem w tym miejscu otworzy się sklep mięsny.

Do tematu sklepu Sum wrócimy.

Najstarsza zielonogórska apteka zakończyła działalność pod koniec 2016 r. W Wyborczej pisaliśmy wtedy:

Apteka 'Pod Filarami' przez dziesięciolecia była charakterystycznym punktem zielonogórskiej starówki. Do teraz - lokal jest pusty i można go wynająć. Z upadkiem apteki, wcześniej znanej jako 'Pod Lwem', zamyka się pewien etap historii Grunbergu i Zielonej Góry.
Trudno w to uwierzyć, ale apteka 'Pod Lwem' powstała prawie 400 lat temu. Na pewno istniała już w 1631 r., została zniszczona podczas przejścia przez miasto wojsk brandenbursko-szwedzkich. - Była to najstarsza apteka w mieście, nazywała się po niemiecku 'Löwen Apotheke' - mówi dr Grzegorz Biszczanik, historyk, regionalista i kolekcjoner pocztówek.

W II poł. XIX w. w centrum - niewiele ponad 20-tysięcznej - Zielonej Góry istniały dwie apteki, właśnie 'Pod Lwem' i 'Pod Orłem'. Trzecia, 'Pod Koroną' (EDIT - niestety, dziś też nie istnieje. Zakończyła działalność w ub. roku), znajdowała się przy obecnym skrzyżowaniu al. Wojska Polskiego z ul. Kupiecką, ale powstała dopiero w 1898 roku.

Słynna apteka kojarzy się zielonogórzanom z charakterystycznym, narożnym lokalem przy ul. Pod Filarami. Budynek z filarami - od którego wzięła się nazwa całej ulicy - powstał jednak dopiero w 1925 r., po gruntownej przebudowie dotychczasowej kamienicy. Apteka zyskała dodatkową przestrzeń, wcześniej wejście do niej znajdowało się w innym miejscu, kilka metrów bliżej obecnego tzw. Złotego Domu.

W Adressbuchu (niemieckiej książce adresowej - red.) z 1925 r. można przeczytać, że apteka 'Pod Lwem' była najlepiej wyposażona w mieście. Dysponowała laboratorium do badań chemicznych i mikrobiologicznych.

Po II wojnie światowej apteka przetrwała, funkcjonowała m.in. jako Apteka Ubezpieczalni Społecznej w Zielonej Górze. Współcześni mieszkańcy znają ją pod nazwą 'Pod Filarami'.

Obecnie spory lokal po aptece stoi pusty (to aż 210 m kwadratowych), jest do wynajęcia. Nie wiadomo, co się w nim znajdzie, ale mało prawdopodobne, by była to znowu apteka. Tym samym zamyka się pewien etap historii Grünbergu i Zielonej Góry.

Słynny sklep ze słodkościami przy ul. Kupieckiej przestał działać dwa lata temu. Tak w Wyborczej wspominaliśmy Goplanę:

Pyszności wszelkie tam były. Dwukolorowe mordoklejki w przezroczystym papierku, zawinięte w ślimaczka, gwiazdeczki z czystej czekolady, które miały taki kształt jak malutkie beziki, galaretki, długie krówki ciągutki, kukułki i kapitańskie cukierki, czekoladki malaga i mieszanka cukierków czekoladowych. Mnóstwo, mnóstwo pokus, no i ten niepowtarzalny zapach... Kultowa Goplana znikła z deptaka w Zielonej Górze. Działała przez 50 lat.

Niestety, dziś na rogu Kupieckiej i Ciesielskiej nie kupimy już chałwy, kamyczków, ani nadziewanych czekolad. Sklep, który osładzał życie pokoleniom zielonogórzan, przechodzi do historii. Lokal jest na sprzedaż.

Fragment tekstu Pawła Hekmana z czerwca 2016 r.:

19 lat. Tyle lat trwała rock'n'rollowa historia klubu. Jej koniec nastąpi 30 czerwca. Powód? - Przede wszystkim decyzja Inspektoratu Budowlanego, który orzekł, iż lokal nie spełnia wymogów związanych z działalnością koncertową, muzyczną i rozrywkową - tłumaczy Igor Skrzyczewski, dyrektor artystyczny 4 Róż.

Stary Rynek 17. Przez to miejsce przewinęło się kilkuset artystów i zespołów, odbyło się tysiące imprez, a liczby odwiedzających nie sposób nawet oszacować. Za nieco ponad tydzień to miejsce przejdzie do historii.

Wszystko za sprawą Inspektoratu Budowlanego, który zlecił przeprowadzenie kapitalnego remontu lokalu. - Nawet wygłuszenie całości lokalu, czyli ponad 300 m. kw. nie daje nam gwarancji, że będziemy działalność koncertową prowadzić - mówi Skrzyczewski. Koszt takiego remontu jest na tyle wysoki, że klub wywiesza białą flagę i 30 czerwca wyprowadzi się z lokalu, który wynajmował od 1997 r.

O decyzji Inspektoratu Budowlanego władze klubu wiedziały już od tygodnia. Przez cały ten czas pracownicy przygotowywali się do przeprowadzki. Przed nimi mnóstwo pracy związanej z wywiezieniem wyposażenia klubu.

- Dziękujemy wszystkim klubowiczom, artystom, muzykom, zespołom i osobom zaangażowanym w 19 lat działalności 4 Róż. Bez Was tego miejsca by nigdy nie było - czytamy w oficjalnym oświadczeniu.

Ostatni seans w kinie Nysa odbył się trzy lata temu. Budynek został sprzedany, jest dziś w prywatnych rękach. Tak w 2015 r. pisała Paulina Nodzyńska:

Kino Nysa pamięta jeszcze mieszkańców Grünbergu. Postawili je restauratorzy, bracia Karl i Richard Bohr. Jego historia sięga 1921 r. Pierwszy seans 616 widzów obejrzało 15 października, wyświetlono film 'Cud nart'. Dziś kino znów może być prywatne.

Wrocławska Odra Film, do której należy Nysa, ogłosiła już przetarg. Przyklasnął dolnośląski marszałek, pod który instytucja podlega - na transakcję wydał zgodę. Wrocławianie szukają chętnych na zakup obiektu. Rzeczoznawca wycenił go na 1,25 mln zł.

- Na to zanosiło się już od dawna - mówi Czesław Głuszek z Odra-Film. Przypomnijmy, że w ub. roku ograniczono projekcje tylko do weekendowych i już wtedy nie wykluczano sprzedaży. - Obiekt wymaga kapitalnego remontu. Potrzebne są tak duże nakłady, że 1 mln zł na pewno by nie wystarczył. Trudno nam zdobyć takie pieniądze, trudno utrzymać studyjne kino w dzisiejszych czasach. Do Nysy chodziła garstka ludzi, multipleks pod nosem - żali się Głuszek.

Co ma na myśli, mówiąc o 'garstce'? Rzeczywiście, liczby są bezlitosne. W ciągu miesiąca filmy w Nysie oglądało średnio 20 widzów. Kino ożywało wtedy, gdy wynajmowali je organizatorzy odrębnych imprez, np. festiwalu Quest Europe. W zwykły dzień na jeden seans przychodziło od trzech do pięciu osób, a gdy pojawiło się siedem, można było już mówić o frekwencyjnym sukcesie. - Ale tak zdarzało się tylko w przypadku wyjątkowo chwytliwych tytułów. Cóż, graliśmy ambitne filmy, a na te ciężko zebrać publiczność. Zdarzało się, że wyświetlaliśmy film nawet dla jednego człowieka. Ludzie wolą Cinema City, takie są fakty - rozkłada ręce Emilia Studzińska, kierowniczka kina Nysa. Na tym stanowisku pracuje od dwóch lat, z kinem jest związana od 37. Wcześniej była kasjerką w Wenus, potem przeniosła się do Nysy. Ona i jeszcze dwóch pracowników kina na deptaku, kasjerka i kinooperator, właśnie stracili pracę. Od roku byli zatrudnieni na pół etatu.

Empik przy ul. Bohaterów Westerplatte został zamknięty w 2015 r. Dziś w jego miejscu jest bank ING i Rossmann. Przypominamy tekst sprzed trzech lat (autorstwa Kosmy Zatorskiego i Artura Łukasiewicza):

Empik przy ul. Bohaterów Westerplatte był świetnie zlokalizowany. Ścisłe centrum miasta, otoczenie dwóch mocno obleganych przez pasażerów przystanków MZK. W latach 70, kiedy powstał, był jednym z głównych punktów zielonogórskiego 'city', obok poczty głównej i domów towarowych centrum i domu handlowego po drugiej stronie ulicy. Tu biło handlowe i usługowe centrum miasta. Dziś, jak się reklamuje galeria Focus, centrum miasta przeniosło się na ul. Wrocławską.

Przez kilka dekad Empik pełnił rolę swoistego 'okna na świat' dla zielonogórzan. To tam zaopatrywali się w pierwsze kolorowe magazyny, książki, kasety i płyty. Był również swoistym miejscem spotkań. - Swojego rodzaju domem kultury. W miejscu obecnego działu z płytami mieściła się kawiarnia, gdzie można było poczytać książkę czy magazyn, napić się kawy i zapalić papierosa. Na górnym piętrze Marian Szpakowski prowadził Galerię 70. W latach 80. to właśnie tam pracowała cała ekipa, która zajmowała się kolportowaniem nielegalnych wydawnictw opozycyjnych - wspomina stały bywalec sklepu, dyrektor BWA Wojciech Kozłowski. Dodaje, że ostatnio Empik stał się zwykłą księgarnią z mocno rozbudowanym działem gadżetów. - Ale nawet w ostatnich latach kupowałem tam książki i gazety. Szkoda, bo będę miał teraz dalej do księgarni, a część rzeczy będę zmuszony zamawiać w internecie - opowiada.

- Ważne miejsce, bez dwóch zdań. Miejsce z bogatą tradycją - podkreśla Leszek Kania, wicedyrektor Muzeum Ziemi Lubuskiej. - Tu zetknąłem się ze światową sztuką współczesną. Wystawiał tu m.in. Victor Vasarely, francuski artysta o korzeniach węgierskich, prekursor pop-artu na świecie. Mnie, młodemu człowiekowi, otwierały się oczy. Oczywiście też było miejsce dla wystaw typu 30-lecie Ludowego Wojska Polskiego czy dni prasy radzieckiej, ale to były dodatki, danina dla władzy. Bo przyjeżdżała tu czołówka krytyków sztuki. I jeszcze coś, tu prezentowano koncepcje urbanistyczne dla Zielonej Góry. Pokazywano jak zagospodarować przestrzeń publiczną, co było na tamte czasy rzeczą nowatorską - wspomina Kania.

Z sentymentem wspominają Empik także obecni trzydziestolatkowie. - Siedziało się tam godzinami po lekcjach. Udało mi się na raty przeczytać nawet kilka książek. Do niebieskiej kanapy ustawionej przy dziale z książkami czasem ciężko było się dopchać - wspomina pan Michał.

Tekst Kosmy Zatorskiego z 2012 r.

W niedzielny poranek jedna z najstarszych zielonogórskich knajp - Roksana - została oficjalnie zamknięta. Istniała 27 lat.

Słowo 'kultowy' należy do tych nadużywanych przy wszelakiego rodzaju okazjach. Tym razem jednak na miejscu. Roksana była kultowa! Przetrwała różne oblicza Zielonej Góry. Ostatnio słynęła z balów przebierańców, na których razem bawili się razem politycy, lekarze, punkowcy. Była miejscem koncertów alternatywnych zespołów i reggae'owych soundsystemów. Nie inaczej było w sobotę. Na pożegnanie zagrali Joint Venture Soundsystem - etatowy wypełniacz jamajskich imprez, miejscowy DJ GryGry oraz MNSL - utalentowany twórca muzyki elektronicznej. Światło zgasło o godz. 6 nad ranem. Właściciele klubu wkrótce wystartują z nowym projektem.

Dziś w tym miejscu jest Tancbuda.

Fragment tekstu Pauliny Nodzyńskiej z 2010 r.:

Gdyby zielonogórskie kino Wenus działało, za rok obchodziłoby jubileusz pięćdziesięciolecia. Ale święta nie będzie. Odra-Film właśnie poszukuje kupca na 440 krzeseł, a potem całego kina. Są chętni?

Wenus, przez ponad 40 lat największe kino w Zielonej Górze zamknięto jesienią 2008 r. - Nie przeskoczymy konkurencji z Cinema City - stwierdziła Irena Kondratowicz, wieloletnia szefowa kina.

Wenus zbudowano w 1961 r. wedle popularnych wówczas projektów. Niemal identyczne było kino Sawa na warszawskiej Pradze. Pracownicy związani z Wenus od początku pamiętają, że na otwarciu śpiewała Anna German, a do Zielonej Góry przyjechał tego dnia kosmonauta Jurij Gagarin. Jeszcze 30 lat temu, oprócz Wenus działały także kina Nysa, Gwardia, Zuch, Newa i Włókniarz. - Zdarzało się, że jedna kopia filmu była grana w trzech kinach w tym samym czasie. Trzeba było szybko przenosić szpule z jednej placówki do drugiej. W Nysie film ruszał o godz. 10, w Gwardii o 10.30, a w Wenus o 11. To było coś porywającego. 'Krzyżaków' graliśmy całą dobę. Raz o pierwszej w nocy pod kino podjechały trzy autobusy z widzami z Jeleniej Góry! Wtedy w 10 dni zagraliśmy 110 seansów. Odpoczywaliśmy między godziną 7 a 8 rano - opowiada Bronisław Żelazny, pierwszy kinooperator w Wenus.

Na ostatni seans Kondratowicz zaprosiła widzów dwa lata temu 31 października. I wspominała czasy świetności, czyli filmów 'Love story' albo 'Titanic'. Kino pękało w szwach także na 'Władcy pierścieni' i 'Shreku'. Wtedy przychodziły tu tłumy. Na sali było 608 krzeseł, a nie tak jak dziś 440. - To były stare fotele kubełkowe. Kiedy strażacy kazali tu zrobić więcej wyjść ewakuacyjnych, musieliśmy zredukować liczbę foteli - wspomina pani Irena.

Z Delikatesami pożegnaliśmy się w 2011 r. Wspominała je Agata Źrałko.

Po kawiarni Mocca z mapy zielonogórskiego śródmieścia znikają kultowe Delikatesy. Sklep, który w Zielonej Górze istnieje od ponad 50 lat, na początku kwietnia pożegna się z deptakiem. - Kiedy zwykłe sklepy świeciły pustkami, Delikatesy były niemalże rajem - wspominają mieszkańcy.

Przed świętami zjeżdżała tu na zakupy połowa województwa. W niedzielę na spacerze po ćwiartkę 'Czystej' ze słynną czerwoną etykietką, paczkę Grunwaldów i lemoniadę przychodziły całe rodziny. Zupełną sensacją jak na tamte czasy były godziny otwarcia: od 6 do 22 bez przerwy obiadowej. Klienci z kartkami w rękach byli wniebowzięci.

Łyk luksusu

Do Delikatesów opłacało się przyjeżdżać z innych miast województwa, zwłaszcza przed świętami Bożego Narodzenia i Wielkanocy, 1 maja i w rocznicę rewolucji październikowej. Można było tu wystać w kolejce szynkę za 150 zł, cytryny, pomarańcze (sprzedawano obrane, bo ze skórek trzeba było się rozliczać), rodzynki, migdały, gotowe torty i babki. Był też słynny dorsz wędzony za 10 zł i śledź z beczki za 9 zł. Żyć nie umierać w powojennej rzeczywistości. - Sama pamiętam, kiedy jako dziecko przychodziłam do tego sklepu i oczy błyszczały mi ze zdumienia. Gdy otwierało się wąskie drzwi, gości witał aromat kawy i uśmiechnięte ekspedientki. Tu, gdzie dziś jest lada z nabiałem, kiedyś ułożone były warzywa. Dokładnie posortowane, poukładane w rządku kusiły swoim wyglądem. Otwarcie Delikatesów było wielkim wydarzeniem w mieście. Zielonogórzanie mogli w końcu zasmakować łyku prawdziwego luksusu - opowiada Ewa Bąkowska, prezes spółdzielni Społem.

Być albo nie być

Dziś sklep czasy świetności ma dawno za sobą. Nie ma już minikwiaciarni przy wejściu, a półki zioną pustką. Bąkowska tłumaczy: - Lokal nadaje się do remontu, a nas zwyczajnie na to nie stać. Za dużo pieniędzy pochłonęłaby odnowa pomieszczeń, które zajmują 700 m powierzchni. Są one bardzo urokliwe, ale, niestety, utrzymanie ich jest po prostu nierentowne. Trzeba zapewnić ogrzewanie, trzeba zapalić światło, trzeba zapłacić podatki. Na to pieniędzy brakuje. Tak samo jak klientów.

Problemy zaczęły się, kiedy w centrum miasta wybudowano hipermarket. Zielonogórzanie mogli zrobić duże zakupy, nie organizując przy tym wielkiej wyprawy na obrzeża miasta. Kryzys zapukał do drzwi sklepu w 2008 r. Obroty znacznie spadły, trzeba było zrezygnować z niektórych luksusowych produktów. - Nigdy nie chciałam swoim klientom sprzedawać czegoś, co ma wątpliwą markę, ale nie mogłam też wymagać niemożliwego od moich pracowników. Choć nie wiem, jak bardzo motywowałabym swoich sprzedawców, nic to nie da, jeśli klienci nie przychodzą - komentuje Bąkowska. Społem próbował wszystkiego, co choć trochę pomogłoby podnieść sprzedaż. Były promocje, były obniżki. Nic z tego. - Jeszcze kilka miesięcy temu chciałam mieć choć jedno zapewnienie od zarządu, że będzie lepiej i damy radę. Choć jedną przysłowiową brzytwę, której mogłabym się trzymać. Dziś wiem, że to była płonna nadzieja - kwituje.

Ten smak odchodzi na zawsze - pisała w 2010 r. Agata Źrałko:

Szukałem pomysłu na siebie, a ktoś musiał zająć się kawiarnią Mocca po śmierci ojca. Dziś muszę ją niestety zamknąć - opowiada Henryk Kasperski, właściciel popularnej kawiarni przy ul. Bohaterów Westerplatte

Rok temu Mocca obchodziła jubileusz 50-lecia. Kawiarnię założyła zielonogórska spółdzielnia Społem w 1959 r. Dziś w skromnym biurze na ścianach wiszą dyplomy i gratulacje z lat 80. Na przykład: 'Dyplom uznania za osiągnięcie najlepszych wyników w realizacji zobowiązań czynu XXXV-lecia Polski Ludowej załodze kawiarni Mocca nadaje się tytuł Brygady Obywatelskiego Czynu XXXV-lecia Polski Ludowej'. Niektórych nie da się już odczytać, czas zrobił swoje. - Było tego więcej, ale schowałem je, aby zupełnie się nie zniszczyły. Trochę szkoda, ale, jak mawiał mój dziadek, 'w interesie nie ma sentymentów' - wspomina Henryk Kasperski, właściciel kawiarni Mocca. I zaczyna opowiadać.

Kasperski: - Z zawodu jestem inżynierem rolnictwa, zawsze interesowała mnie hodowla zwierząt futerkowych. Jednak koleje losu są różne. Prowadzić kawiarnię Mocca zdecydowałem się 17 lat temu. Dziś muszę ją zamknąć. Nie żałuję tych lat. Włożyłem w nią mnóstwo sił i zdrowia. Dobrze się czuję. Uważam, że ludzie powinni robić to, co naprawdę lubią. Czas zdecydował, że w moim przypadku było trochę inaczej.

Z początku, jeszcze w latach 70., kawiarnia przynosiła spore profity. Była jednym z czterech takich lokali w mieście. Istniały jeszcze Paloma w hotelu Śródmiejskim, Polonia naprzeciwko Urzędu Stanu Cywilnego, Palmiarnia i właśnie Mocca. Gdy Społem przestała się Mocca opłacać, oddała ją w prywatne ręce. W 1990 r., po upadku PRL, kawiarnię przejęli ajenci. Byli nimi mój ojciec i jego dobry kolega. Założyli spółkę, kupili wyposażenie i zaczęli działać.