Mieszkańcy urządzają sobie miasto. Budżet obywatelski na ostatniej prostej

Maski gazowe, wyjąca syrena, Bachus i Klem Felchnerowski w maskach tlenowych. W taki sposób społecznicy zwracali uwagę mieszkańców na rosnące zanieczyszczenie powietrza w Zielonej Górze podczas ogólnopolskiego dnia czystego powietrza.

Statystyki są nieubłagane: 45 tys. ludzi umiera rocznie w Polsce przez zanieczyszczone powietrze. Według WHO, skuteczniejsze w zabijaniu ludzi są tylko nadciśnienie i tytoń. Najwięcej trucizn wdychamy w sezonie grzewczym. Wbrew obiegowej opinii, ze smogiem zmaga się nie tylko Górny Śląsk, ale również Zielona Góra.

- Domagamy się uchwały antysmogowej, likwidacji starych pieców i podłączenia kamienic do miejskiego ogrzewania - tłumaczy Joanna Liddane, szefowa Zielonogórskiego Towarzystwa Upiększania Miasta. Społecznicy podkreślają, że brak norm jakości węgla i polityki antysmogowej, a także spalanie śmieci powoduje, że ludzie chorują i umierają.

Na razie poziom zanieczyszczenia możemy śledzić jedynie na stronie internetowej Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Zmienić to może zadanie zgłoszone przez ZTUM, czyli elektroniczna tablica, która może stanąć w centrum miasta. Identyczny projekt wsparli mieszkańcy Krakowa w 2015 r.

Pomysłów na konkretną lokalizację jest kilka. Nieoficjalnie udało nam się ustalić, że jednym z nich jest rondo PCK.

Budowę tablicy wyceniono na 100 tys. zł. Projekt znajdziemy na liście zadań małych (pkt 1.88)

Lubuska Fundacja Judaica zgłosiła do BO projekt o dość zagadkowej nazwie: Centrum edukacyjno-kulturalne im. Zachariasza Andersa. Zadanie ma na celu rewitalizację zaniedbanego cmentarza żydowskiego przy ul. Chmielnej i uczynienie z niego wizytówki Zielonej Góry.

Stan kirkutu od lat woła o pomstę do nieba. Z dawnego ceglanego muru zachowały się zaledwie resztki, a na zabytkową kaplicę przedpogrzebową napiera ziemia, którą nielegalnie usypał właściciel pobliskiego warsztatu. W budynku nie ma okien, brama jest uszkodzona, a dach porasta wysoka trawa.

- Chcielibyśmy sprawić, żeby cmentarz wyglądał po prostu przyzwoicie i godnie. Leżą tam dawni zielonogórzanie, zasługują na szacunek i pamięć. Warto ożywić to miejsce - mówi Hanna Gawrońska, przewodnicząca Fundacji Judaica.

Społecznicy w pierwszej kolejności wezmą się za ogrodzenie terenu i wyremontowanie kaplicy. W jej klasycystycznym wnętrzu, z zachowanymi przedwojennymi kafelkami, miałoby powstać centrum pamięci. - Pierwszy pochówek odbył się na nim w 1814 r. - tłumaczy Gawrońska.

W dawnym domu przedpogrzebowym będą mogły odbywać się np. warsztaty dla młodzieży, wystawy poświęcone przeszłości i wielokulturowości Zielonej Góry.

Centrum edukacyjne wyceniono na 100 tys. zł. Projekt znajdziemy na liście zadań małych pod nr. 1.50.

Klub Wysokogórski działa w mieście od 15 lat. Obecnie zrzesza 33 pasjonatów. Wydawać by się mogło, że ich miłość do poruszania się "wertykalnego" dzielą w Zielonej Górze nieliczni. Prawda jest inna, otóż na ściankę wspinaczkową przy ul. Urszuli są kolejki. I to długie.

- Kiedyś było tu raptem kilka osób uprawiających wspinaczkę. Teraz sport ma coraz więcej amatorów, a nawet będzie w programie kolejnych igrzysk olimpijskich. To wszystko sprawia, że robi zbyt tłoczno, nie ma komfortowych warunków, żeby potrenować - mówi Daniel Grupa, prezes Klubu Wysokogórskiego.

Rosnąca liczba osób, które chcą spróbować swoich sił, stała się iskrą do pomysłu rozbudowy ścianki. Kwestia finansowa jest dla niewielkiego klubu jednak nie do przeskoczenia ? 140 tys. zł. Postanowili dołączyć do budżetu obywatelskiego.

Jeśli ściankę uda się rozbudować, potrzebny będzie dodatkowy ekwipunek: liny, uprzęże, chwyty i struktury. To wszystko również zostało ujęte w projekcie zgłoszonym do BO.

- Główny problem, z jakim się borykamy, to brak miejsc dla najmłodszych - dodaje Witold Szylderowicz, członek klubu.

Co ważne, obiekt jest cały czas dostępny dla wszystkich mieszkańców. Na trening może przyjść każdy, bilet wstępu kosztuje 7 zł. Ze ścianki można skorzystać od poniedziałku do piątku od godz. 19 do 21.30. W weekendy klubowicze, którzy ją obsługują, wybierają się w góry.

Usuwanie bazgrołów z miejskich kamienic powinno być zadaniem wpisanym do budżetu miasta, ale jeśli tak się nie dzieje, warto zagłosować na to zadanie w budżecie obywatelskim.

Deptak w Zielonej Górze ma pecha do pseudografficiarzy. Wystarczy przejść się ul. Kupiecką albo al. Niepodległości, żeby naliczyć kilkadziesiąt szpetnych tagów. Często są tam od wielu lat, a my - zielonogórzanie - chyba się do nich trochę przyzwyczailiśmy. Czas wypowiedzieć bazgrołom wojnę!

Projekt do BO zgłosił Paweł Wysocki, radny Zielonej Razem. We wrześniu, po kilku artykułach "Gazety Wyborczej" o nielegalnych graffiti na murach, zaprosił do Zielonej Góry Waldemara Domańskiego, krakowskiego społecznika i założyciela grupy "Pogromcy Bazgrołów". - W stolicy Małopolski udało się wygrać w budżecie obywatelskim aż 400 tys. zł na usuwanie nielegalnych tagów i haseł. Ja wnioskowałem o 75 tys., mam nadzieję, że uda się zwyciężyć - mówi radny. - Chciałbym przede wszystkim zamalować bazgroły na miejskich budynkach, to będzie najłatwiejsze z prawnego punktu widzenia - opowiada Wysocki.

Radny na facebookowym profilu "Pogromców Bazgrołów" zamieścił zdjęcia zniszczonych przez grafficiarzy budynków. W oczy rzucają się miejsca w centrum Zielonej Góry: kamienica pod Filarami, uliczki odchodzące od Starego Rynku. - Codziennie chodzą tamtędy setki zielonogórzan, przyjeżdżają turyści. Przykłady z innych miast i krajów pokazują, że warto coś zrobić i nie dać wygrać jednemu czy dwóm "obszczymurkom", którzy sprayem znakują miasto. To nie jest proste, ale trzeba podjąć wyzwanie - tłumaczy.

Projekt znalazł się liście zadań małych pod nr. 1.86. Jego koszt to 75 tys. zł.

Jedni mówią: solidny projekt, inni: prowokacja. Fakty są takie, że Mariusz Marchewka, były miejski radny PO, postanowił dołączyć do budżetu obywatelskiego na przyszły rok. Zgłosił w nim projekt "Poskromić Czerwonego Drwala".

Od samego początku nie ukrywał, że chodzi o prezydenta Zielonej Góry i jego politykę masowego wycinania drzew.

- Moja opinia na temat Janusza Kubickiego nigdy nie była za wysoka, a w tej kadencji jest jeszcze niższa niż poprzednio. Jeśli jego największym sukcesem jest to, że po 10 latach mamy w strefie ekonomicznej dwie fabryki na 200-300 osób, to trzeba powiedzieć, że lepszy wynik osiągnąłby każdy, kto by tym prezydentem nie był - mówił Marchewka w "Gazecie Wyborczej".

Odstawiając jednak politykę na bok, rozchodzi się o posadzenie w obrębie starego miastach nowych drzew. Dokładnie 2016 sztuk.

- Statystyki pokazują, że Zielona Góra przoduje w Polsce pod względem ilości wyciętych drzew i degradowaniu terenów zielonych. W Urzędzie Miasta panuje też pewne uśpienie, jeśli chodzi o problem zanieczyszczenia powietrza. W różnych wskaźnikach czystości powietrza niby wyglądamy dobrze, ale jesteśmy na granicy norm - tłumaczy Marchewka.

Nasadzenia mają pomóc w obniżeniu wartości pyłu PM10, PM2,5 i innych szkodliwych substancji w zielonogórskim powietrzu.

Jak widać, to kolejny projekt proekologiczny w tej edycji budżetu obywatelskiego i Marchewka ma nadzieje, że zagłosują na niego wszyscy, którym zależy na świeżym powietrzu w mieście.

Pomysł nasadzenia 2016 drzew znajdziemy na liście projektów dużych. Jego koszt wyceniony został na równy milion złotych.

Podobne rozwiązania widzieliśmy w Berlinie, ale także w wielu miastach Polski, np. w Krakowie. Dlaczego warto posadzić rośliny na ekranach akustycznych? - Zależy mi na tym, żeby w mieście było więcej roślin, a takie ekrany doskonale nadają się do tego, żeby posadzić na nich np. bluszcz ? wyjaśnia Kraśko z Centrali F13. - Stawiając kolejne bloki i powiększając tereny miejskie, często zapomina się o ich zazielenianiu. Brakuje efektywnej, szybkiej zieleni - tłumaczy. - Poza tym bluszcz wyjątkowo dobrze pochłania spaliny z ulicy, co jest bardzo ważne, bo w Zielonej Górze nie ma najczystszego powietrza -dodaje.

Działaczka chciałaby w pierwszej kolejności zazielenić ekrany, które są przy ul. ks. Michalskiego, czyli drodze przez park Piastowski. Uważa, że zieleń jest po prostu ładna i trudno ja zastąpić czymkolwiek innym. - Bliskość natury najlepiej wpływa na ogólną poprawę jakości życia. Gdy mamy kontakt z przyrodą, jesteśmy szczęśliwsi. Gdy jesteśmy szczęśliwsi, łatwiej nam wszystko idzie, to zamknięty cykl. Nie da się przed tym uciec, nawet jakbyśmy chcieli - uśmiecha się.

Projekt trafił na listę zadań dużych. Znajdziemy go pod nr. 2.59. Jego koszt szacuje się na 800 tys. zł.

- Chcemy, aby nasze miasto było smart - tłumaczy Barbara Marcinów z Ruchu Miejskiego Zielonej Góry. Stąd pomysł na ożywienie deptaka ławkami z akumulatorami do ładowania telefonów, ekologicznym panelem solarnym i darmowym dostępem do wi-fi. Jeśli wszystko pójdzie po myśli pomysłodawców, takie miejsca pojawią się w okolicy deptaka, ratusza, śródmieścia, Urzędu Miasta, uczelni i fontann.

Na czym polega innowacyjność ławek? Przede wszystkim na łączeniu hotspotów z możliwością bezpłatnego i bezprzewodowego korzystania z internetu i ulicznej ładowarki do telefonów. Pozwolą na to panele słoneczne zamontowane przy siedziskach. Pojawią się przy nich również stojaki na rowery. - Wszystkie są ekologiczne, posiadają panele fotowoltaiczne, dzięki czemu energia do ich zasilania jest częściowo pobierana ze słońca. Można przy nich zaparkować rower, mają także podgrzewane siedziska, co uprzyjemnia korzystanie z nich w zimie - dodaje Marcinów. Społecznicy chcą, aby ławki stały się charakterystycznymi punktami spotkań, z których chętnie skorzysta młodzież.

Koszt tego projektu ma pochłonąć 66 tys. zł.

Skąd wzięła się nazwa zadania i dlaczego akurat "Chmielowa", a nie "Chmielna"? - Był to absolutnie wynik naszej inwencji twórczej. Zastanawiałyśmy się, jaką oryginalną nazwę wymyślić, żeby przyciągnąć uwagę zielonogórzan i, jak widać, chyba się udało - mówi Paulina Bogucka, mieszkanka ulicy Chmielnej.

Na pomysł pomalowania czterech zbiorników na wodę, najbardziej charakterystycznych miejsc w okolicy, wpadła razem ze swoją kuzynką Emilią Kondrad. - Zadanie zgłosiłyśmy jako Grupa Inicjatywna z ul. Chmielnej, mamy duże wsparcie mieszkańców, a nawet proboszcza z parafii św. Urbana - tłumaczy Bogucka.

O tym, co dokładnie znajdzie się na czterech szarych zbiornikach na wodę, zdecydują mieszkańcy. Wiadomo, że murale będą dotyczyły dwóch tematów, sportu i przyrody, ale to jedyne pewne rzeczy.

Koszt projektu 150 tys. zł.

Wyobraźmy sobie miejską przystań z dala od zgiełku, pośpiechu, szumu cywilizacyjnego, wspólną przestrzeń dla wszystkich, bez względu na wiek, status społeczny, wyznawane poglądy. Cudowne miejsce w kontakcie z naturą, poszanowaniem jej potrzeb. Taką wizję ma Agnieszka Pytkowska, z wykształcenia prawniczka, prywatnie entuzjastka zdrowego żywienia i gotowania w zgodzie z naturą, pasjonatka ekologii oraz zrównoważonego rolnictwa.

W Dolinie Gęśnika chciałaby stworzyć ogród, który będzie spełniał trzy role. - Naturalny plac zabaw stworzony pracą naszych rąk z recyclingu, ogród permakultury oparty na bioróżnorodności, sami posiejemy, będziemy pielęgnować i spożywać jego dary oraz pracownia do prowadzenia warsztatów z ekologii, poszanowania środowiska, rolnictwa, warsztatów artystycznych i edukacyjnych prowadzonych przez rozmaite jednostki i mnie samą. Ukoronowaniem wszystkiego będzie powołanie chilloutowego miejsca z leżakami, paletami, poduchami dla szukających wytchnienia wśród zieleni - tłumaczy pomysłodawczyni ogrodu.

Projekt został wyceniony na 100 tys. zł.

W Zielonej Górze może powstać dom dziennego pobytu dla seniorów. To propozycja zgłoszona przez Stowarzyszenie Możesz Inaczej. W 2014 r. Dawid Juszczyszyn i jego podopieczni zebrali prawie 4 tys. głosów pod projektem adaptacji zrujnowanej, dawnej kotłowni przy ul. Władysława IV na nowoczesny dzienny ośrodek młodzieżowy DOM. Teraz jego działacze chcą iść krok dalej i proponują "kotłownię wielopokoleniową" - ośrodek przyjazny ludziom w różnym wieku.

- Chcemy stworzyć miejsce, w którym razem będą spędzali czas zarówno młodzi, jak i starsi ludzie - mówi Grzegorz Witkowski, wicedyrektor stowarzyszenia. Do budynku mają zostać dobudowane dwie kondygnacje, dzięki czemu cały parter zostanie zaadaptowany na potrzeby seniorów. Na pierwsze piętro przeniosą się dzieci i młodzież, a na drugim powstaną pracownie dla osób w różnym wieku. - W takim domu wielopokoleniowym będziemy mogli się integrować, przełamywać stereotypy, a przede wszystkim łączyć pokolenia - dodaje Witkowski. Ośrodek młodzieżowy DOM jest miejscem, w które może przyjść każdy. - Można porozmawiać, pograć w różne gry, mamy m.in. stoły bilardowe, do piłkarzyków i do ping- ponga. Oczywiście nie pobieramy żadnych opłat - dodaje.

Dom wielopokoleniowy trafił na listę z zadaniami dużymi. Znajdziemy go pod nr. 2.32. Jego koszt ? 1,9 mln zł.