Mora, Grudzień, Petri i inni. Wspominamy tych, którzy odeszli

Na początku września polski świat sportów walki obiegła straszna wiadomość. Dawid Mora, zielonogórski zawodnik MMA, zastrzelił się we własnym mieszkaniu. Na swoim Facebooku pisał: Kto pragnie posiąść wiedzę o samym sobie, pragnie śmierci

Mora był absolwentem III LO. Przygodę ze sportami walki rozpoczął już jako kilkunastolatek. W ostatnich latach z powodzeniem startował w formule MMA. Walczył m.in. w Fight Exclusive Night, drugiej największej organizacji w Polsce.

- Nie było żadnych przesłanek, że coś takiego może się wydarzyć. Dowiedziałem się jeszcze w czwartek wieczorem (1 września - red.). Zapamiętam Dawida jako wesołego, otwartego człowieka, oczytanego, chętnego do pomocy innym. Kupował paczki, jedzenie dla potrzebujących, dla zwierząt ze schroniska. A przy tym będę go pamiętał jako świetnego zawodnika. Te wszystkie jego cechy - na pozór mogłoby się wydawać - mogły się gryźć. Z wyglądu silny, twardy gość, wewnątrz bardzo wrażliwy - wspominał na naszych łamach Marek Grzelka, dziennikarz, który jako ostatni przeprowadzał z zawodnikiem wywiad.

Chcę zwycięstwa, chcę radości swoich ludzi, chcę czuć dumę na swojej ziemi - mówił w rozmowie z Grzelką przed zapowiadaną walką w Zielonej Górze.

Nie zdążył zaprezentować się przed swoją publicznością. Dawid Mora miał 31 lat.

matp

Z aparatem fotograficznym właściwie się nie rozstawał. Fotografował miasto, w kolekcji uzbierał ponad 3 tys. zdjęć. 16 czerwca 2016 r. zmarł Zbigniew Rajche. Miał 87 lat.

Rajche urodził się w 1929 r. w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankowsk na Ukrainie). Jego rodzice byli nauczycielami wiejskimi na Suwalszczyźnie. Po wybuchu II wojny światowej ojciec został aresztowany przez Niemców (zmarł w 1941 r. w obozie w Oranienburgu), a matka wraz z dziećmi zamieszkała w Stanisławowie. Tam Rajche był świadkiem masowych mordów ludności żydowskiej, które miały miejsce na podmiejskim cmentarzu. Dramatyczne wspomnienia tamtych dni spisał później w pamiętnikach, a w 2011 r. ukazały się one w książce Moja Canossa. Po wojnie, w ramach akcji repatriacyjnej, cała rodzina przesiedlona została do Polkowic. Później, za sprawą pracy, Rajche zamieszkał w Zielonej Górze.

Był człowiekiem wielu pasji. Pisał wspomnienia, wiersze, a także fotografował. I właśnie to ostatnie hobby pochłonęło go najbardziej. Pierwsze zdjęcia Winnego Grodu zrobił zaraz po wprowadzeniu się, w latach 50. Od tego momentu bez przerwy dokumentował zmiany zachodzące w naszym mieście, ostatnio już aparatem cyfrowym. Przez lata szaleństwa z lustrzanką zdążył uzbierać ponad 3 tys. negatywów.

baks

Odtwórca wielu pamiętnych ról na zielonogórskiej scenie, Honorowy Obywatel miasta, radny i działacz Solidarności.

Zdzisław Grudzień urodził się w 1931 r. Skończył wrocławskie Studio Dramatyczne. Z Teatrem Lubuskim związany był w latach 1959-1992. Zagrał blisko sto ról. Chwalono go zarówno za te komediowe, jak i dramatyczne. Debiutował kreacją Kawalera w Paradach Potockiego. Najwięcej pochwał zebrał za rolę Chudogęby w Wieczorze Trzech Króli i Józefa w Żywocie Józefa. Publiczność odwdzięczyła się mnóstwem nagród.

Fot. Wojciech Waloch / Agencja Gazeta

Wydał książkę wspomnieniową W kulisach i na scenie, pełną anegdot i dowcipnych historii o teatrze.

- Malarz pozostawia po sobie płótno, muzyk zapisze nuty. A aktor teatralny? Funkcjonuje tylko w pamięci. Wiele ról położyłem, za wiele byłem chwalony. Kompletnie nie nadawałem się do ról amantów - mówił w rozmowie z Wyborczą.

W 1980 r. przyczynił się do powstania Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Wolnych Związków Zawodowych. Był Honorowym Obywatelem Zielonej Góry, laureatem wielu nagród i odznaczeń.

Zdzisław Grudzień zmarł w środę 27 kwietnia 2016 r.

pn

Wychował kilka generacji zielonogórskich piekarzy. Piekarnie miał na os. Pomorskim i w śródmieściu przy ul. Chrobrego. Trzy kadencje był radnym. Zbigniew Mikulewicz miał 64 lata.

Zbigniew Mikulewicz urodził się w 1952 r. Zielona Góra znała go z piekarni - na os. Pomorskim i przy ul. Chrobrego. - Przez wiele lat była to najważniejsza instytucja na os. Pomorskim i Śląskim Sam dzień zaczynałem od kolejki do piekarni. Potem uruchomił sklep całodobowy. Zbyszek był jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci i nie tylko dlatego, że piekł dobry chleb. Pomagał biednym, przeceniał pieczywo - wspomina Jacek Budziński, radny i mieszkaniec Pomorskiego.

Mikulewicz działał w Stowarzyszeniu Rzemieślników Piekarstwa RP. Przez wiele lat był skarbnikiem organizacji. Zielonogórskim radnym był przez trzy kadencje, w latach 1994-2006. Do ratusza wchodził z Unii Wolności i stowarzyszenia Moje Miasto.

W radzie miasta był głosem rozsądku. Upierał się, by ograniczyć godziny płatnego parkowania w śródmieściu. Nie był błyskotliwym mówcą, ale kilka bon motów przeszło do historii zielonogórskiego ratusza. - Nie dyskutuję, czy pożyczki były słuszne czy nie, bo skoro głosowałem za nimi, to były słuszne - przekonywał i sam się z tego śmiał.

Społecznik. Organizował osiedlowe festyny, wigilie dla bezdomnych i świąteczne jarmarki na zielonogórskim deptaku.

łuk

Andrzej Rychlik miał 63 lata, zmarł w styczniu 2016 r. Był specjalistą od prawa handlowego i medialnego. W latach 90 był wiceprzewodniczącym rady miejskiej. Zielona Góra zawdzięcza mu pierwsze gospodarcze prawa lokalne.

Andrzej Rychlik zmarł na zawał serca. Znajomi mówią, że nic tego nie zapowiadało. Ostatnio czuł się lepiej, jeździł na nartach.
Zielonogórski adwokat od lat urzędował w kancelarii przy ul. Kazimierza Wielkiego. Był absolwentem prawa na poznańskim UAM. Specjalizował się w prawie handlowym, gospodarczym i medialnym. Do lokalnej polityki wszedł na początku lat 90. Radnym został w pierwszych wolnych wyborach z listy solidarnościowego Komitetu Obywatelskiego. Jego wiedza prawnicza okazała się na wagę złota. Zielona Góra zawdzięcza Rychlikowi pierwsze uchwały o prawie lokalnym, zwłaszcza te porządkujące gospodarkę komunalną, sprawy własnościowe.

Był cennym głosem rozsądku, samorządowa Zielona Góra przeszła dzięki niemu suchą stopą czas najważniejszej przemiany, od socjalizmu w wydaniu PRL do wolnej Polski i  demokracji lokalnej. Rychlik doradzał przy tym raczkującej branży medialnej. Z jego porad korzystały pierwsze polskie telewizyjne sieci kablowe.

W 1992 r. Rychlik został wiceprzewodniczącym rady, był nim do 1998 r. Wtedy był już radnym Unii Dla Zielonej Góry, czyli dawniejszej Unii Demokratycznej, a później Wolności. Na początku wieku zrezygnował z działalności politycznej, zajął się tylko kancelarią.

łuk

Zielonogórski instruktor nauki jazdy, dziennikarz. Wyszkolił kilkanaście tysięcy kierowców, w branży był cenionym ekspertem. Zanim został instruktorem nauki jazdy był licencjonowanym rajdowcem. Z

Waldemar Pietraszewski został ciężko ranny w wypadku w sobotę 23 stycznia 2016 r. zmarł miesiąc później w szpitalu w Zielonej Górze. - Waldek był świetnym kierowcą, wiedział jak zachować się w takich sytuacjach. Nie raz wyszedł z nich bez szwanku. Tym razem na reakcję było za późno. To są sekundy, a ty nie możesz nic zrobić, choć jesteś tak świetnym kierowcą. A Waldek był wyjątkowo dobry - opowiada Eugeniusz Kubiś, właściciel szkoły jazdy w Zielonej Górze i przyjaciel Pietraszewskiego.

Pietraszewski w latach 90. założył szkołę nauki jazdy. Jego szkoła przyciągała tłumy zielonogórzan. Choć kursantów traktował czasem szorstko, niemalże wszyscy zdawali państwowy egzamin za pierwszym razem.

Pietraszewski był świetnie zapowiadającym się kierowcą rajdowym. Licencję zdobył w latach 70. Karierę pokrzyżowały pieniądze. - Uwielbiał grzebać w silnikach. Kiedyś rajdowcy nie mieli własnych mechaników, musieli nauczyć naprawiać się sami. Waldkowi tak zostało do samej śmierci - wspomina Kubiś. Razem działali w Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Ośrodków Szkolenia. Pietraszewski przez lata pełnił tam funkcję krajowego wiceprezesa.

Waldemar Pietraszewski był także dziennikarzem. Prowadził audycje w Radiu Index, kręcił programy telewizyjne. "No to... no to jazda" na antenie TV Odra. Do historii przejdzie jego telewizyjny eksperyment, który wykonał na zielonogórskim autodromie. Był rok 2008, Pietraszewski na starcie ustawił mercedesa SL - 500 (pod maską 350 koni mechanicznych) i zdalnie sterowany samochodzik (2,5 KM). Pietraszewski bawił się autami jak Jeremy Clarkson.

Wpadał na dziwne pomysły. Na rondzie PCK, razem z zielonogórskimi kabareciarzami gasił samochodową gaśnicą jubileuszowy tort, w którym tkwiły świece zapłonowe. Gdy kręcili odcinek o wodowaniu jachtu, o mało nie przypłacił tego życiem, wjeżdżając przyczepą do Odry.  O wrażenia z jazdy np. ferrari albo bentleyem pytał zwykłych ludzi - piekarza, geodetę, instruktorkę fitness czy kosmetyczkę.

Pietraszewski uczył zielonogórzan jak jeździć na zakładkę - na tzw. "suwak". - Dziś ty, jutro ja, trzeba wpuszczać kierowców - namawiał.

Pietraszewski miał także duże serce dla zwierząt. W domu kanapę dzielił ze swoim niewielkim psem. Zabierał go nawet na partyjkę bilarda do ulubionego klubu. Gdy kiedyś w zimowe południe zobaczył ptaka, który nie może wzbić się w powietrze, ledwie się porusza złapał go i odwiózł do weterynarza. Ptak był wyziębiony i niedożywiony. Pietraszewski bez namysłu poświęcił lekcję z kursantem. - Nie mogłem go zostawić, zamarzłby - tłumaczył.

msw

Był wiernym słuchaczem, znakomitym doradcą i niezastąpionym ?poprawiaczem? humoru. Pracę kelnera traktował jak misję.

Pan Edward był symbolem kelnerstwa, ikoną Klubokawiarni Staromiejskiej. W branży gastronomicznej przepracował ponad 40 lat. Najdłużej związany był z kultową Palomą.

Miał już 70 lat, gdy jako doświadczony kelner rozpoczął pracę w Staromiejskiej. Bywalcy klubokawiarni go pokochali. Dowcipy, żarty, opowieści - zawsze można było na niego liczyć. Pan Edward "dorobił się" nawet własnego fanpage'a na Facebooku, a młode dziewczęta prześcigały się w zdjęciach z eleganckim, starszym panem.

- Był pierwszym barmanem nowo powstałej po latach Staromiejskiej, która zawdzięcza Edwardowi bardzo wiele - wspominają współpracownicy ze Staromiejskiej.

Edward Łukaniszyn - Pan Edward - zmarł 30 kwietnia 2016 r.

pn

Prof. dr hab. inż. Elżbieta Krasicka-Cydzik jako chemik z wykształcenia, by dojść do inżynierii biomedycznej obrała niełatwą ścieżkę naukową. Przez ponad 40 lat pracowała na Wydziale Mechanicznym UZ, a to wymuszało poszerzanie obszarów wiedzy z zakresu inżynierii mechanicznej, materiałowej, elektrycznej i ostatnio biologii. Dokonane wybory wymagały także konfrontacji kompetencji w ośrodkach naukowych w Krakowie, Wrocławiu i Gliwicach oraz w świecie.

Tej weryfikacji zawsze odważnie, ale i z ufnością się poddawała. Miała bowiem świadomość, że tylko taka interdyscyplinarna ścieżka może doprowadzić do najlepszych rozwiązań w diagnostyce stanów nowotworowych za pomocą biosensorów elektrochemicznych. To była jej pasja naukowa w ostatnich latach.

Prof. Krasicka-Cydzik była autorką ponad 145 publikacji, na które składały się: jedna monografia, dwa rozdziały w monografiach zagranicznych, artykuły w czasopismach o zasięgu międzynarodowym oraz krajowym, trzy patenty i pięć skryptów.

Była również recenzentem grantów Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowego Centrum Nauk oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Uzyskała znaczące dokonania we współpracy z przemysłem  ? 12 wdrożeń oraz trzy patenty.

Większość jej dorobku naukowego to publikacje autorskie mieściły się w najbardziej aktualnym nurcie badań w ośrodkach inżynierii biomateriałów na świecie. Jej prace ukazywały się w światowych czasopismach anglojęzycznych i czołowych czasopismach krajowych, a miłym zaskoczeniem były oferty współpracy od wielu partnerów zagranicznych, pochodzące między innymi z Indii, Chin, Iranu i Korei.

W 2006 r. była inicjatorem powołania na Wydziale Mechanicznym UZ Zakładu Inżynierii Biomedycznej, którym później kierowała.

ph

Profesor Stanisław Laber całe swoje zawodowe życie i pracę naukową związał z zielonogórską uczelnią. Najpierw z Wyższą Szkołą Inżynierską, potem z Politechniką Zielonogórską, a następnie z Uniwersytetem Zielonogórskim. Od początku był pracownikiem Wydziału Mechanicznego UZ.

Tam też stworzył szkołę naukową konstytuowania warstwy wierzchniej obróbki nagniataniem żeliw oraz modyfikowania warunków pracy węzłów tarcia dodatkami do środków smarowych. Organizował i współorganizował kilka laboratoriów na tym wydziale.

Jego dorobek naukowy obejmuje blisko 200 prac i publikacji zaprezentowanych w czasopismach naukowych i materiałach konferencyjnych. Współpracował z zagranicznymi ośrodkami naukowymi, zwłaszcza na Białorusi i w Rosji.

Na WM pełnił wiele odpowiedzialnych funkcji kierowniczych, od kierownika pracowni po dyrektora Instytutu i pełnomocnika rektora. Był również członkiem senatu w latach 1974-1981 oraz 1996-1999.

Od 1998 r. był opiekunem Koła Naukowego Eksploatacja Maszyn na Wydziale Mechanicznym. Wielokrotnie organizował obozy naukowe dla studentów.

Za działalność naukowo-badawczą kilkakrotnie był nagradzany nagrodą Rektora.

Od 1973 r. brał czynny udział w pracach Sekcji Podstaw Eksploatacji Komitetu Budowy Maszyn PAN. Od 1975 r. był członkiem Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Stosowanej Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, od 1980 r. członkiem Polskiego Towarzystwa Tribologicznego.

W 1986 r. za całokształt działalności został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a za działalność związkową otrzymał Złotą Odznakę Związku Nauczycielstwa Polskiego.

31 lipca 2015 r. na wniosek Rady Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej Prezydent Bronisław Komorowski wręczył mu nominację na profesora nauk technicznych.

ph

Był już grubo po 70., tracił wzrok, ale nawet wtedy stawiał sobie biegowe wyzwania. Startował w ulicznych imprezach z przewodnikiem, którym bywał jego wnuk. Wcześniej zrobił naprawdę wiele, by w woj. lubuskim odbywały się masowe biegi dla amatorów i żeby ludziom chciało się w nich startować.

Zbigniew Petri dawał przykład. Sam ukończył 20 maratonów w różnych zakątkach Europy. Ale równie mocno liczyły się dla niego nawet najmniejsze, lokalne biegi na rozmaitych dystansach. Bywał ich uczestnikiem, honorowym starterem, współorganizatorem, propagatorem.

Urodził się 12 stycznia 1931 r. w Kałuszu (dziś Ukraina). Po wojnie mieszkał i uczył się w Krakowie. W barwach Cracovii startował na mistrzostwach Polski młodych lekkoatletów. Studiował w Gdańsku, skąd po studniach z tzw. nakazem pracy przeprowadził się do Gorzowa. Tu w SP 7 pracował jako nauczyciel matematyki i był średniodystansowcem gorzowskiej Warty.

Kiedy zakończył zawodniczą przygodę, w Gorzowie organizował wielkie spartakiady zakładowe, założył Lubuski Klub Biegacza im. Bronisława Malinowskiego i stworzył najpierw gorzowskie Grand Prix, a później wraz z TKKF lubuskie GP. Pomagał w ten sposób organizatorom budować frekwencję. Każda lubuska miejscowość zyskiwała możność przyłączenia się do cyklu, a dla biegaczy wynikała z tego frajda gromadzenia punktów do klasyfikacji długofalowej. Mówiło się, że Petri nosił w głowie nazwiska dosłownie wszystkich uczestników tych imprez i z pamięci weryfikował listy startowe.

Zmarł 6 stycznia 2016 r.

atom

Gorzowski muzyk Grzegorz Grisha Bałdych, gitarzysta, perkusista, autor piosenek. Najmłodszy z artystycznego rodzeństwa Bałdychów był muzykiem, perkusistą, gitarzystą, kompozytorem, autorem tekstów i aranżerem.

Był współautorem m.in. płyty Moje Miasto wydanej z okazji 750-lecia miasta Gorzowa, na której prezentował swoje utwory oraz teksty. Współpracował z takimi gwiazdami, jak Krystyna Prońko, Urszula Dudziak czy Wojtek Pilichowski. Razem z bratem Adamem pracował nad muzyką do wielu spektakli Bardzo Zwyczajna Historia czy Przyjazne Dusze. Grzegorz Bałdych był twórcą takich formacji muzycznych, jak Fahren i AZJA.

W jednej ze swoich piosenek napisał tak: Wspinam się na szczyt, wspinam tam, gdzie nie był nikt. W ciszę gęstych chmur. Tam, gdzie nie dociera żaden szum. Choć życie toczy się tu w dolinach wśród traw i drzew....

Grzegorz Grisha Bałdych zmarł 20 czerwca 2016 r. Miał 28 lat.

db

Grzegorz Kukurowski zginął w Himalajach Gharwalu w Indiach. Był jednym z ośmiu członków wyprawy Polskiego Związku Alpinizmu. 10 października razem z Łukaszem Chrzanowskim utknął w ścianie Shivlingu w partiach podszczytowych drogi czeskiej na wysokości 6300 m. n.p.m. W nocy Grzegorz Kukurowski stracił przytomność i, mimo podania odpowiednich leków, już jej nie odzyskał. Następnego dnia zmarł. Nie udało się uratować również jego towarzysza Łukasza Chrzanowskiego, mimo podjęcia akcji ratowniczej helikopter nie był w stanie podjąć go ze ściany.

Grzegorz "Greg" Kukurowski miał 40 lat, był aktywnym alpinistą od 18 lat. Był związany z gorzowskim Speleoklubem Gawra. Dokonał wielu wspinaczek w Alpach (rejony Mer de Glace, Valle Blanche, Argetiere), Dolomitach (rejon Tre Cime) i Tatrach. Uczestniczył w Polish Layla Peak Expedition 2007 w Karakorum w Pakistanie, a także w GBS Bank Nepal Expedition 2008 zakończonym pierwszym polskim wejściem na Nirekhę (6159 m) w Himalajach oraz GBS Bank Himalaya Expedition, której celem była Pumori (7161 m). Kukurowski pochodził z Gorzowa, był absolwentem I LO, a także politologii i germanistyki na UAM  w Poznaniu. Od wielu lat związany był zawodowo z Poznaniem, gdzie pracował m.in. jako trener biznesu.

db

Aktorka Alina Horanin w latach 1981-1987 oraz 1992-2000 była związana z gorzowską sceną. Występowała również na scenach teatrów w Tarnowie, Koszalinie, Gnieźnie, Zielonej Górze, Poznaniu i Grudziądzu. W 1981 roku, za sprawą ówczesnego dyrektora Teatru im. Juliusza Osterwy Bohdana Mikucia, została zatrudniona w Gorzowie, gdzie zadebiutowała w przedstawieniu Kwiaty polskie Wojciecha Jesionka.

Zagrała też m.in. Kobietę i Starca w Kartotece (1983, reż. Ryszard Krzyszycha), Augustę w Ośmiu kobietach (1983, R. Krzyszycha), Babunię w Przygodach dobrego wojaka Szwejka (1984, reż. B. Mikuć) i Starą Babę w przedstawieniu Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale (1985, reż. Antoni Baniukiewicz).

Za rolę Królowej Małgorzaty w sztuce Iwona, księżniczka Burgunda (1986, reż. Ryszard Major) otrzymała nagrodę Towarzystwa Kultury Teatralnej festiwalu teatralnego w Opolu oraz nagrodę Oddziału Towarzystwa Kultury Teatralnej w Gorzowie (1987).

Ostatnie lata w Teatrze im. J. Osterwy to role m.in. Matki w Teatrze manekinów (1992, reż. Waldemar Modestowicz), Ismael w sztuce Księżniczka Turandot (1995, R. Major), Hani w Obrażonych (1998, reż. Andrzej Rozhin). Występem w przedstawieniu Niebezpieczne związki (2000, reż. Paweł Szumiec) aktorka pożegnała się ze sceną i odeszła na emeryturę.

Alina Horanin zmarła 7 marca 2016 r.  w wieku 82 lat. Została pochowana na Cmentarzu Komunalnym w Gorzowie.

db

Odszedł nasz kolega Wojtek Kurpiewski, ból smutek i żal żegnaj mistrzu - tak pożegnał medalistę igrzysk olimpijskich w Barcelonie, inny znakomity polski kajakarz Marek Łbik. Kurpiewski zmarł 8 października 2016 r. w Stanach Zjednoczonych, gdzie wyjechał po zakończeniu kariery. Miał 50 lat, w latach 1989-1993 reprezentował Admirę Gorzów, w barwach której odniósł swój największy sukces w sportowej karierze.

Wojciech Kurpiewski urodził 16 lutego 1966 r. w Nowym Dworze Mazowieckim. Tam zaraził się kajakarstwem, startował w miejscowym Świcie pod okiem słynnego trenera Olgierda Światowiaka, który wśród swoich wychowanków ma również m.in. takie mistrzynie kajaków jak Izabela Dylewska czy Elżbieta Urbańczyk.

W 1989 r. Kurpiewski trafił do Admiry Gorzów, pod skrzydła trenera Jerzego Krajewskiego. Był już wtedy olimpijczykiem z Seulu, medalistą mistrzostw świata i mistrzostw Polski. W gorzowskich barwach dopłynął do igrzysk olimpijskich w Barcelonie w 1992 r., gdzie wspólnie z Maciejem Freimutem z Zawiszy Bydgoszcz, wywalczył srebrny medal w K-2 na 500 metrów.

Jak czytamy w notce biograficznej o Kurpiewskim na stronie Polskiego Komitetu Olimpijskiego: Zawsze chodził własnymi drogami. Samotnik. Pierwsze próby rywalizacji ujawniły, że jest urodzonym wojownikiem. W walce o najwyższe światowe zaszczyty (z Maciejem Freimutem) nigdy się nie poddawał. Umiał walczyć do końca.

iki